Είναι ο πιο γνωστός ενδοκρινής αδένας. Αυτό φυσικά συμβαίνει γιατί οι παθήσεις του είναι από τις πιο συνήθεις του ανθρωπίνου σώματος.

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ο μεγαλύτερος  ενδοκρινής αδένας του ανθρώπινου σώματος. Εντοπίζεται στην πρόσθια περιοχή του τραχήλου, έχει βάρος περίπου 18-20 γραμμάρια και αποτελείται από 2 λοβούς (δεξιό και αριστερό), οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με τον ισθμό.

Παράγει δύο κυρίως ορμόνες (και κάποιες δευτερεύουσες), την Τ3 και Τ4. Είναι το μοναδικό μέρος του ανθρωπίνου σώματος που οργανοποιείται το ιώδιο της τροφής μας. Μέσω των θυρεοειδικών ορμονών ρυθμίζει πολλές από τις λειτουργίες του οργανισμού μας.

Ο θυρεοειδής όπως κάθε όργανο του ανθρωπίνου σώματος αρρωσταίνει. Οι παθήσεις του χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τις λειτουργικές και τις μορφολογικές.

Λειτουργικές παθήσεις: Υποθυρεοειδισμός (ελαττωμένη παραγωγή ορμονών) και καταστάσεις που προδιαθέτουν σε αυτόν.

Υπερθυρεοειδισμός (αυξημένη παραγωγή ορμονών) και καταστάσεις που προδιαθέτουν σε αυτόν.

Μορφολογικές παθήσεις: Βρογχοκήλη (διόγκωση του θυρεοειδή).

Όζοι θυρεοειδούς δηλαδή εξογκώματα από κύτταρα του ίδιου του θυρεοειδή.

Φυσικά υπάρχουν και συνδυασμοί αυτών των παθήσεων (μορφολογικών και λειτουργικών). Επίσης η παραπάνω κατηγοριοποίηση των νοσημάτων του θυρεοειδούς είναι πολύ γενική και η κάθε νόσος π.χ ο υπερθυρεοειδισμός είναι διαφόρων αιτίων και μορφών.

Και λίγα λόγια για τις παθήσεις του θυρεοειδούς:

Ο Υποθυρεοειδισμός είναι η συνηθέστερη από τις παθήσεις του θυρεοειδούς τα τελευταία χρόνια. Οφείλεται κυρίως στην αυτοάνοση μερική καταστροφή του αδένα, από αντισώματα στα πλαίσια της χρόνιας αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας ή θυρεοειδίτιδα του Hashimoto.

Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι κυρίως η κόπωση, η ατονία, οι διαταραχές της διάθεσης, η ξηροδερμία, η τριχόπτωση, η δυσανεξία στο κρύο, η εύκολη πρόσληψη ή δύσκολη απώλεια βάρους, οι διαταραχές της περιόδου, αρρυθμίες, οιδήματα.

Στα σημεία που υποψιάζουν για τη νόσο τα σημαντικότερα είναι η διαστολική υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, η αναιμία, η υποκίτρινη χροιά δέρματος.

Η θεραπεία είναι αγωγή υποκατάστασης των ορμονών, με συχνή παρακολούθηση των επιπέδων τους- γενικά οι καλώς ρυθμισμένοι υποθυρεοειδικοί αισθάνονται απολύτως φυσιολογικά.

Ο Υπερθυρεοειδισμός οφείλεται σε υπερλειτουργία του αδένα. Τα αίτια και εδώ είναι αυτοάνοσα, αλλά μπορεί να οφείλεται και σε όζους που παράγουν αυξημένες ποσότητες θυροξίνης. Στο 25% συνοδεύεται με εξόφθαλμο. Είναι νόσος με υφέσεις και εξάρσεις. Θεραπεύεται με αντιθυρεοειδικά φάρμακα, ραδιενεργό ιώδιο ή εγχείρηση.

Τα κυριώτερα συμπτώματα του είναι: απώλεια βάρους, ταχυκαρδία, νευρικότητα, αϋπνία, μυική αδυναμία, δυσανεξία στη ζέστη, εφιδρώσεις, διαταραχές της περιόδου.

Στα σημεία που χαρακτηρίζουν τη νόσο βλέπουμε υγρό δέρμα, συστολική υπέρταση, φλεκομβική ταχυκαρδία ή κολπική μαρμαρυγή, η χοληστερόλη στο αίμα είναι χαμηλή. Συχνά συνυπάρχει εξόφθαλμος.

Η Βρογχοκήλη είναι η διόγκωση του θυρεοειδούς. Η λέξη είναι "ιπποκρατική" και παράγεται από το βρόγχος (σχοινί) και κήλη (διόγκωση). Μπορεί να συνοδεύεται από όζους (οζώδης) ή όχι (απλή).

Ο όζος είναι ένα "εξόγκωμα" πάνω στο θυρεοειδή. Μια απλή κατηγοροποίηση τους σε σχέση με το μέγεθος είναι μικροί (κάτω των 10χιλ), μεσαίοι (από 10 μέχρι 25 χιλ), μεγάλοι ( πάνω από 26 χιλιοστά). Οι όζοι όταν η λειτουργία του θυρεοειδούς είναι δεν δίνουν συμπτώματα οπότε η διάγνωση τους διαφεύγει, ειδικά στις περιπτώσεις που είναι και αψηλάφητοι. Ο καλύτερος τρόπος διάγνωσης τους και παρακολούθησης τους είναι το υπερηχογράφημα με έγχρωμο Doppler. To σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς γίνεται όλο και λιγότερο τα τελευταία χρόνια και κατηγοροποιεί τους όζους πάνω από 10-15 χιλιοστά σε ψυχρούς, θερμούς.

Οι όζοι έχουν την πιθανότητα της κακοήθειας σε ποσοστό που είναι περίπου 8% αυτών στον άνδρα και 5% στη γυναίκα και σήμερα ο καλύτερος τρόπος διερεύνησης τους γιαυτό το ενδεχόμενο είναι η βιοψία (παρακέντηση) δια λεπτής βελόνης (F.N.A) με τη βοήθεια υπερηχογραφικής καθοδήγησης.

Ο καρκίνος του θυρεοειδούς παρόλο που φαίνεται να έχει αυξημένο επιπολασμό τα τελευταία χρόνια, είναι σχεδόν πάντα πλήρως αντιμετωπίσιμος και θεραπεύσιμος. Η θεραπεία του είναι χειρουργική (ολική θυρεοειδεκτομή) από εξειδικευμένο Ω.Ρ.Λ ή γενικό χειρουργό. Όταν είναι μεγαλύτερος των 10 χιλιοστών χρειάζεται συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο.